Nguyệt thực là gì? Nguyệt thực xảy ra khi nào?

Trong cuộc sống, thỉnh thoảng chúng ta sẽ gặp những hiện tượng hiếm thấy như nguyệt thực hay trăng máu. Vậy nguyệt thực là gì? Có những loại nguyệt thực nào? Nguyệt thực xảy ra khi nào? Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ cung cấp một số thông tin để độc giả có cái nhìn rõ hơn về hiện tượng này.

Nguyệt thực là gì?

Nguyệt thực chính là hiện tượng mặt trăng bị che khuất bởi bóng của trái đất trước ánh sáng của mặt trời, hiện tượng này hay còn gọi là Mặt Trăng máu, là hiện tượng thiên văn xảy ra khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất và đối diện với Mặt Trời.

Nguyệt thực là gì?

Do mặt trăng không thể tự phát ra ánh sáng, chúng ta nhìn thấy mặt trăng là nhờ có ánh sáng của mặt trời chiếu vào mặt trăng, mặt trăng sẽ phản chiếu lại ánh sáng đó nên chúng ta nhìn thấy mặt trăng, nhưng vào thời điểm mặt trăng - trái đất - mặt trời tạo thành một đường thẳng, trái đất đã che khuất đi ánh sáng của mặt trời chiếu đến mặt trăng, tức là mặt trăng đứng sau bóng của trái đất, lúc này mặt trăng tối dần do bị khuất sau bóng trái đất không được mặt trời chiếu sáng, thời điểm và hiện tượng này được gọi là nguyệt thực.

Nguyệt thực xảy ra khi nào?

Điều kiện đầu tiên để hiện tượng này xảy ra là phải có Mặt Trăng, như vậy nguyệt thực sẽ chỉ xảy ra vào những ngày trăng tròn.

Như chúng ta đã biết, Trái Đất quay quanh Mặt Trời và Mặt Trăng thì quay quanh Trái Đất với chu kỳ quỹ đạo là khoảng 30 (ứng với số ngày trong 1 tháng). Như vậy trong quá trình này, sẽ có thời điểm mà Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng sẽ cùng nằm trên một đường thẳng. Khi đó nguyệt thực sẽ xảy ra.

Phân loại Nguyệt thực

Nguyệt thực toàn phần

Nguyệt thực toàn phần xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm trên cùng một đường thẳng. Mặt Trăng đi vào vùng bị Trái Đất khuất bóng. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ đi và Mặt Trăng sẽ dần có màu đỏ đồng hoặc màu cam sẫm. 

Khi nguyệt thực toàn phần diễn ra, tia sáng Mặt Trời trước khi đến được Mặt Trăng đã phản chiếu vào chóp bóng của Trái Đất và bị khí quyển Trái Đất khúc xạ. Các tia sáng bước sóng ngắn đã bị cản lại hết, chỉ còn các tia có bước sóng dài (màu đỏ, cam) xuyên qua, do đó, Mặt Trăng thường sẽ hiện ra dưới màu đỏ nhạt. Thời gian tối đa của nguyệt thực toàn phần khoảng 104 phút (trường hợp thường hay tái diễn).

Phân loại Nguyệt thực

Nguyệt thực một phần

Nguyệt thực một phần xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm trên một đường gần thẳng. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ dần đi và Mặt Trăng sẽ bị khuyết đi một phần. Ta có thể nhìn thấy bóng của Trái Đất màu đen (hoặc là màu đỏ sẫm) đang che khuất đi Mặt Trăng. Trong quá trình nguyệt thực toàn phần xảy ra, nguyệt thực một phần có thể xuất hiện trước hoặc là sau khi nguyệt thực toàn phần. Nguyệt thực một phần có thể kéo dài 6 giờ.

Nguyệt thực nửa tối

Nguyệt thực nửa tối xảy ra khi mà Mặt Trăng đi qua vùng nửa tối của Trái Đất. Lúc này ánh trăng sẽ mờ và Mặt Trăng sẽ mờ dần và tối đi. Nguyệt thực bán phần rất khó để nhìn thấy bằng mắt thường do ánh chói của Mặt Trời làm giảm thiểu.

Thường có bao nhiêu nguyệt thực, nhật thực mỗi năm?

Hầu hết mỗi năm sẽ có khoảng 4 lần nhật thực - nguyệt thực, đây là con số tối thiểu của số lần nhật thực - nguyệt thực có thể xảy ra trong vòng một năm. 2 trong số 4 lần nhật thực - nguyệt thực này sẽ phải là nhật thực. Trong 1 năm cũng có thể xảy ra đến 7 lần nhật thực - nguyệt thực, nhưng sẽ rất hiếm (5 lần nhật thực và 2 lần nguyệt thực, hoặc là 2 lần nhật thực và 5 lần nguyệt thực).

Nguyệt thực xảy ra khi nào?

Cũng có thể có tối thiểu 2 và tối đa 5 lần nhật thực trong 1 năm. Ngoài con số này, sẽ không có hơn 2 lần nhật nguyệt thực có thể là nhật thực toàn phần. Rất hiếm khi xảy ra 5 lần nhật thực trong cùng một năm.

Theo tính toán của NASA, chỉ có khoảng 25 lần trong 5000 năm qua thế giới có 5 lần nhật thực xảy ra trong cùng 1 năm. Lần cuối cùng của hiện tượng này đã xảy ra vào năm 1935, và lần tiếp theo dự đoán sẽ là năm 2206, khi có đến 2 nhật thực toàn phần xảy ra vào tháng 12.

Cách quan sát được Nguyệt thực

Nguyệt thực được đánh giá là một sự kiện thiên văn dễ xem nhất, bạn cứ ra ngoài và chiêm ngưỡng thôi. Bạn chẳng cần đến kính thiên văn hay các công cụ hỗ trợ khác. Tuy nhiên, với ống nhòm và kính thiên văn nhỏ sẽ giúp bạn nhìn được hình ảnh chi tiết về bề mặt mặt trăng.

Hãy chọn một khu vực rộng rãi, nơi có bầu trời trong lành nhất có thể, càng tránh xa khỏi ánh đèn sẽ càng tốt. Đây là một hiện tượng hoàn toàn có thể quan sát được bằng mắt thường và an toàn cho mắt. Bạn cũng có thể ghi lại sự kiện nguyệt thực dài nhất thế kỷ bằng chính chiếc máy ảnh của mình, nhờ cách sau:

Cách chụp ảnh lại Nguyệt thực

Hiện tượng nguyệt thực 2022 sẽ xảy ra khi nào?

Trong sự kiện nguyệt thực toàn phần đầu tiên của năm 2022, Mặt trăng đã ở gần Trái đất nhất trên quỹ đạo hình elip của nó, khiến cho thiên thể trông lớn hơn bình thường và được đặt biệt danh là “siêu trăng máu”. 

Hiện tượng nguyệt thực toàn phần này đã xuất hiện vào đêm 15, rạng sáng 16/5 có thể quan sát được ở phần lớn châu Mỹ, Nam Cực, châu Âu, châu Phi và đông Thái Bình Dương. Tại Bắc Mỹ, trăng tháng 5 hay còn được gọi là “Trăng hoa” (Flower Moon) do đây là tháng cao điểm của mùa xuân, hoa cỏ, vạn vật bắt đầu nở rộ khắp nơi. 

Theo Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), năm 2022 sẽ chỉ xảy ra 2 lần nguyệt thực toàn phần. Nguyệt thực toàn phần cuối cùng trong năm nay dự đoán sẽ diễn ra vào ngày 8/11 và có thể nhìn thấy rõ từ châu Á, châu Đại Dương, Bắc Mỹ và một phần Đông Âu, Bắc Âu, Bắc Cực và hầu hết tại Nam Cực. Sau sự kiện này, chúng ta sẽ phải chờ đến 3/2025 thế giới mới có được cơ hội chiêm ngưỡng nguyệt thực toàn phần lần nữa. 

Hiện tượng nguyệt thực 5/2022 

Nguyệt thực và Nhật thực khác nhau như thế nào?

Nguyệt thực và Nhật thực đều là 2 hiện tượng thiên văn của vũ trụ, nhưng có lẽ không phải ai cũng biết và phân biệt được sự giống, khác nhau giữa chúng. Hãy cùng tìm hiểu ở nội dung sau nhé!

Sự giống nhau

Hiện tượng nhật thực và nguyệt thực đều xảy ra khi Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất nằm trên cùng một đường thẳng hoặc là gần thẳng hàng với nhau. Hiện tượng nhật thực và nguyệt thực đều có 2 dạng chính là một phần và toàn phần.

Sự khác nhau

Nếu hiện tượng nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng nằm ở giữa Trái Đất và Mặt Trời. Vì nằm ở vị trí đó nên Mặt Trăng sẽ che phủ một phần hoặc toàn bộ phần ánh sáng của Mặt trời chiếu lên Trái Đất khiến cho bầu trời tối sầm vào giữa ban ngày.

Hiện tượng nhật thực còn có thêm một dạng nữa là nhật thực hình khuyên, là do Mặt Trăng ở xa Trái Đất nên không thể nào che khuất được hết Mặt Trời đã tạo thành hình tròn với màu đen ở giữa. Ngoài ra, số lần xảy ra nhật thực trong năm thường là từ 2 đến 5 lần nhưng chỉ diễn ra ở một phạm vi hẹp nên hiếm khi đông đảo mọi người được chứng kiến.

Thì hiện tượng nguyệt thực xảy ra khi Trái Đất nằm giữa Mặt Trời và Mặt Trăng. Lúc này Trái Đất sẽ che hết hoàn toàn ánh sáng của Mặt Trời chiếu lên Mặt Trăng. Nguyệt thực ít khi xuất hiện hơn nhật thực, thường chỉ xảy ra từ 1 đến 2 lần trong 1 năm và trong vòng 5 năm sẽ có 1 năm không diễn ra hiện tượng này. Mỗi khi nguyệt thực xảy ra, sẽ có tới một nửa Trái Đất có thể quan sát thấy hiện tượng này.

Nguyệt thực và Nhật thực khác nhau như thế nào?

Nguyệt thực có gây ảnh hưởng gì không?

Theo như các chuyên gia thì xung quanh hiện tượng nguyệt thực đã có rất nhiều câu hỏi, đặc biệt là "Nguyệt thực có ảnh hưởng gì không?". Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, hiện tượng này không hẳn là không gây ảnh hưởng tới đời sống của con người. 

Cụ thể, do Trái Đất phải chịu lực hấp dẫn của Mặt Trăng và cả Mặt Trời nên ở thời điểm bình thường chúng không cùng tác động mà bị lệch ở một góc nhất định. Tuy nhiên ở những ngày trăng tròn, lực hấp dẫn của chúng lên Trái Đất gần như là trùng với nhau nên tổng lực là rất lớn. Cộng thêm xảy ra hiện tượng nguyệt thực, 3 thiên thể nằm trên cùng một đường thẳng khiến cho lực này chuyển thành cực đại.

Điều này khiến cho khi xảy ra nguyệt thực, các đợt thủy triều sẽ mạnh và cao hơn. Người Nhật xưa còn tin rằng nguyệt thực chính là dấu hiệu cảnh báo trước các trận động đất và sóng thần. Nguyên nhân là do lực hấp dẫn lớn tác động và phát sinh ra các dao động địa chất.

Ảnh hưởng của nguyệt thực đối với con người thường chỉ là khiến cho melatonin và hormone liên quan tới chu kỳ ngủ và thức giấc bị suy giảm. Vì thế vào những ngày trăng tròn kèm hiện tượng nguyệt thực con người sẽ cảm thấy khó ngủ và dễ bị ức chế thần kinh. Ngoài ra cũng có thống kê đã chỉ ra rằng nguyệt thực có thể khiến cho tỷ lệ sinh nở ở phụ nữ tăng. Nhưng những ảnh hưởng này không quá là nghiêm trọng đối với sức khoẻ của con người.

Trên đây là những thông tin về nguyệt thực là gì và những kiến thức liên quan mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hi vọng chúng giúp ích cho bạn khi muốn cập nhật thêm những kiến thức về thiên văn học nhé.