Nhật thực là gì? Nhật thực xảy ra khi nào?

Trái đất có vô vàn hiện tượng thiên văn kỳ thú, một trong số đó phải kể đến nhật thực, nhật thực toàn phần. Vậy nhật thực là gì? Nhật thực xảy ra khi nào? Hãy cùng maynenkhi-kobelco.vn giải đáp những thắc mắc trên qua bài viết dưới đây nhé! 

Nhật thực là gì? Nhật thực xảy ra khi nào?

Nhật thực là một hiện tượng thiên văn, xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời trên cùng một đường thẳng. Lúc này quan sát từ Trái Đất, Mặt Trăng che khuất đi hoàn toàn hay một phần Mặt Trời.

Nhật thực là một hiện tượng thiên văn kỳ lạ

Do Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời trong khi Mặt Trăng lại chuyển động quanh Trái Đất. Vì thế, với mỗi một chu kỳ của mình, Mặt Trăng sẽ đi vào vị trí nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời một lần. Nhưng không phải lần nào Mặt Trăng cũng sẽ đi cắt qua đường nối giữa Trái Đất và Mặt Trời, do hai quỹ đạo lệch nhau khoảng 5 độ. Hay nói cách khác, sẽ có rất nhiều lần mặt trăng đi vào giữa thời điểm “trăng mới” (new moon). Nhưng nhật thực chỉ xảy ra khi 3 thiên thể là Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất thẳng hàng với nhau.

Phân loại nhật thực

Nhật thực toàn phần

Nhật thực toàn phần xảy ra khi mà đĩa tối của Mặt Trăng che khuất hoàn toàn đi Mặt Trời, lúc này chúng ta có thể quan sát được vầng hào quang bao quanh Mặt Trời hay vành nhật hoa bằng mắt thường có dụng cụ bảo vệ. Hiện tượng nhật thực toàn phần chỉ có thể xảy ra khi mặt trăng nằm ở quanh cận điểm quỹ đạo.

Hình ảnh về nhật thực toàn phần

Nhật thực một phần

Hiện tượng nhật thực một phần xảy ra khi mà Mặt Trăng chỉ che khuất một phần Mặt Trời, lúc này hình thành nên vùng bóng nửa tối ở trên bề mặt của trái đất. Hiện tượng này thường được quan sát thấy ở nhiều nơi trên Trái Đất bên ngoài đường đi của nhật thực trung tâm.

Hình ảnh về nhật thực một phần

Nhật thực hình khuyên

Nhật thực hình khuyên là hiện tượng xảy ra khi mà vùng đối của vùng bóng tối xuất hiện trên trái đất. Khi đó, đĩa mặt trăng sẽ che khuất đi vùng trung tâm của đĩa mặt trời và để lộ ra vùng rìa ngoài của mặt trời có dạng như một chiếc nhẫn, hình khuyên. 

Hiện tượng nhật thực hình khuyên chỉ có thể xảy ra khi mặt trăng nằm ở quanh viễn điểm quỹ đạo. Thời gian diễn ra nhật thực hình khuyên tuy  lâu hơn nhật thực toàn phần nhưng cũng chỉ kéo dài trong vài phút.

Hình ảnh về nhật thực hình khuyên

Nhật thực lai

Nhật thực lai là kiểu nhật thực trung gian giữa nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Ở một số địa điểm trên Trái Đất, nó được quan sát thấy là nhật thực toàn phần, nhưng một số nơi khác nó lại là nhật thực hình khuyên. 

Nhật thực lai là hiện tượng hiếm có rất ít khi xảy ra. Hiện tượng này chỉ xảy ra khi mà một nhật thực hình khuyên chuyển thành một nhật thực toàn phần.

Cách chiêm ngưỡng hiện tượng nhật thực an toàn

Việc quan sát nhật thực trực tiếp bằng mắt thường rất nguy hiểm, có thể gây ra những tổn thương vĩnh viễn cho mắt vì vậy người quan sát cần phải hết sức cẩn thận. Cần lưu ý những điều sau khi quan sát nhật thực đặc biệt là không được quan sát trực tiếp bằng mắt thường:

• Quan sát nhật thực một cách gián tiếp hoặc là sử dụng các loại kính lọc chuyên dụng như kính lọc của thợ hàn mã số 14, kính lọc Mặt Trời .
• Việc quan sát nhật thực bằng các loại kim râm (kính đen), phim chụp X-quang, ruột đĩa mềm hay băng video không đảm bảo vì những dụng cụ này chỉ giảm độ sáng chứ không thể ngăn được các tia bức xạ có hại cho mắt.
• Chúng ta có thể dùng một tấm bìa để hứng ảnh của Mặt Trời qua một chiếc ống nhòm hay kính thiên văn nhỏ để quan sát, ngoài ra cũng có thể khoét một lỗ tròn nhỏ lên tấm bìa rồi quan sát ảnh của Mặt Trời xuyên qua lỗ tròn ấy.

Một vài câu hỏi thường gặp về hiện tượng nhật thực

Nhật thực xảy ra vào ban ngày hay ban đêm?

Ban ngày mới là thời điểm có khả năng Mặt Trăng nằm giữa Trái Đất và Mặt Trời, chính vì vậy nhật thực xảy ra vào ban ngày.

Nhật thực xảy ra vào ban ngày

Nhật thực toàn phần có gây ảnh hưởng tới Trái đất không?

Theo các nhà thiên văn học, các hiện tượng nhật thực nói chung và nhật thực toàn phần nói riêng có thể làm giảm nhiệt độ tạm thời ở những vùng bị che khuất trên Trái đất xuống khoảng 3 độ C.

Trong một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học thuộc Đại học Reading (Anh) đã phát hiện hiện tượng, nhật thực thậm chí còn có thể làm thay đổi thời tiết, ví dụ như là tốc độ và hướng gió cũng như liên quan tới các hiện tượng thiên văn lạ khác.

Điểm khác biệt giữa nhật thực và nguyệt thực

– Vị trí tương đối

• Nhật thực: Xảy ra khi Mặt trăng nằm ở giữa khoảng cách từ Mặt trời cho đến Trái đất.
• Nguyệt thực: Xảy ra khi Trái đất nằm ở giữa khoảng cách từ Mặt trời cho đến Mặt trăng.

– Thời điểm diễn ra

• Nhật thực: Ban ngày, cần phải đeo kính để quan sát.
• Nguyệt thực: Ban đêm, có thể quan sát trực tiếp bằng mắt thường.

– Địa điểm quan sát

• Nhật thực: Ở một vài nơi nằm trong vùng bóng tối hoặc bóng nửa tối Trái đất.
• Nguyệt thực: Có thể quan sát được từ bất cứ nơi nào ở nửa tối của Trái đất.

– Tần suất diễn ra

• Nhật thực: Xảy ra ít nhất  là 2 lần và tối đa là 5 lần trong 1 năm.
• Nguyệt thực: Chỉ xảy ra khoảng từ 1-2 lần trong năm, cứ 5 năm sẽ có 1 năm không diễn ra nguyệt thực.

 

Trên đây là những thông tin về nhật thực là gì mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng, những thông tin vừa rồi là hữu ích đối với bạn đọc. Đừng quên thường xuyên maynenkhi-kobelco.vn để cập nhật nhiều thông tin bổ ích bạn nhé. Cảm ơn các bạn đã dành thời gian quan tâm theo dõi bài viết!